بادبان – نعیم نوربخش – کتاب «ادبیات ایران پس از انقلاب اسلامی» به قلم «لاتیشیا نانکِت» در دو بخش و ۹ فصل توسط «انتشارات دانشگاه ادینبورگ» انگلستان یا با تلفظ صحیح «ادینبرو» در سال ۲۰۲۲ به چاپ نخست رسیده است. گفته می‌شود که نانکت، نویسنده فرانسوی‌الاصل کتاب در سنین کودکی با خواندن شعری از مولانا دلباخته شعر و ادبیات فارسی شده و همین علاقه باعث می‌شود در دانشگاه نیز به طور تخصصی مطالعه در حوزه ادبیات ایران را پیگیری کند. خودش می‌گوید پیش از ورود تخصصی به این حوزه، از ایران بازدید کرده تا بداند تصمیم درستی اتخاذ کرده است یا نه. این کتاب حاصل ۱۵ سال کار پژوهشی و سفرهای متعدد او به ایران است. اکنون او از مدرسان ارشد دانشکده هنر و رسانه در دانشگاه «نیو ساوث ولز» استرالیا بوده و مطالعه تطبیقی روی ادبیات ایران را دنبال می‌کند.
هدف نهایی کتاب ادبیات ایران پس از انقلاب اسلامی این است که حوزه ادبیات فارسی را با تمام پیچیدگی، تنوع و زیرشاخه‌هایی که دارد به ساده‌ترین شکل ممکن به مخاطبان انگلیسی‌زبان در کشورهای غربی بشناساند. در بخش نخست، کتاب به بررسی ادبیات پساانقلاب در داخل مرزهای ایران می‌پردازد. در فصل اول معرفی ژانرهای معاصر در ادبیات فارسی از جمله ژانر عاشقانه و ژانرهای سیاسی-مذهبیِ مختص به فضای ایران در دستور کار نویسنده قرار دارد. مسأله جالب برای نویسنده کمیاب بودن سبک‌های علمی-تخیلی، وحشت، فانتزی و داستان‌های جنایی است. فصل بعدی به قالب و شکلی که ادبیات در عصر رسانه‌های جدید به خود گرفته است می‌پردازد و به طور خاص وبلاگ‌های ادبی را مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل سوم کتاب با تحلیل بخش‌های دولتی و مستقل، رقابت برای استیلای فرهنگی میان دو جریان یادشده را مدنظر قرار داده و هم‌پوشانی نهادهای فرهنگی را آشکار می‌کند. البته موضوع بازار سیاه و خاکستری کتاب و سانسور نیز از چشم نویسنده دور نمانده است. نویسنده با استفاده از اسناد «خانه کتاب ایران» در فصل چهارم مسأله چاپ و توزیع متون ادبی را در ایران پس از سال ۱۳۵۷ تحلیل می‌کند و در فصل پنجم نیز با تمرکز روی نقشی که «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» دارد موضوع ادبیات کودکان را بررسی کرده و به مقایسه آن با سینمای ایران می‌پردازد که از حمایت دولتی بهره‌مند بوده و از مقبولیت بین‌المللی نیز برخوردار شده است.
بخش دوم کتاب به بررسی موضوع ادبیات فارسی در تبعید و چرخش ادبیات معاصر ایران در بستر جهانی می‌پردازد. در فصل ششم نویسنده میان فعالان حوزه ادبیات فارسی در داخل و خارج از ایران تفکیک قائل می‌شود. وی بر این باور است که به دلیل جو بی‌اعتمادی میان نویسندگانی که در تبعید زندگی می‌کنند با نظام حاکم در داخل ایران و تحریم‌های وسیعی که مراودات فرهنگی با خارج را محدود می‌کند، تبادل فرهنگی فراملی در مقیاس کلان وجود ندارد. فصل هفتم، کتاب روند ترجمه آثار ادبی ایران را به زبان‌های انگلیسی در آمریکا و فرانسوی در اروپا طرح می‌کند و جنبش ترجمه‌ای را به تصویر می‌کشد که با تلاش مترجمان ایرانی مقیم خارج، از سال ۲۰۱۰ به بعد شدت گرفته است. فصل هشتم به بیان تحولاتی اختصاص دارد که در استرالیا موجب شده ادبیات ایران با محوریت موضوع پناهندگان مورد توجه کتابخوانان قرار بگیرد. در نهایت فصل نهم کتاب نیز با بررسی جایگاه ادبیات در نظام فرهنگی ایران مدعی می‌شود شعرفارسی که به تکامل رسیده است اکنون در حال واگذار کردن جایگاه والای خود به هنرهای تجسمی است.
به این ترتیب می‌توان گفت که بخش نخست کتاب ناظر بر وضعیت ادبیات در ایران بوده و بخش دوم کتاب با محوریت وضعیت ادبیات فارسی خارج از مرزهای ایران مکمل یکدیگر هستند. علاوه بر این محدوده وسیعی از محتوای مکتوب از ادبیات کودکان، رمان‌های عشقی و ادبیات تبلیغی گرفته تا آثار نویسندگانی که در تبعید به سر می‌برند در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته که موجب می‌شود خواننده ناآشنا با اوضاع اجتماعی ایران بتواند تصویر جامعی از ادبیات ایران پس از انقلاب اسلامی در ذهن خود بپروراند. همچنین کاربرد همزمان اطلاعات کمی و کیفی به معنی دقت بالای نویسنده در ارائه مطلب است. به طور مثال نویسنده با بررسی داده‌های کمی به این نتیجه می‌رسد که ادعای بیشتر بودن متون منتشرشده توسط ناشران دولتی نسبت به ناشران مستقل صحت ندارد. این کتاب به طور خاص برای آن دسته از خوانندگانی که به شناخت ادبیات از منظر جامعه‌شناسی علاقه دارند بسیار جالب خواهد بود.
ویژگی برجسته این کتاب برای مخاطبان ایرانی می‌تواند طراحی جلد آن باشد. تصویر روی جلد این کتاب از میان مجموعه عکس‌هایی برگزیده شده که فیلمساز و عکاس ایرانی «مریم فیروزی» خالق آنهاست. این مجموعه عکس به نام «کتاب‌خوانی برای تهران» در سال ۲۰۱۴ موفق شد جایزه «آلفرد فرید» در اتریش را از آن خود کند.
