در کشور ما به ندرت به مسئله پوشاک حتی از جنبه‌های سطحی آن پرداخته شده است و تغییرات در شکل لباس که در عمل به سرعت با دنیای معاصر همگام می‌شود از لحاظ نظری همواره به صورت تلویحی پذیرفته شده است. تمایز کم بین لباس زن و مرد، گروه‌های سنی و شغلی، تشابه نسبی ترکیب و اجزای لباس (که در عین حال به صورتی ظریف، گروه‌های اجتماعی را متمایز می‌کرد) و دلالت قومی، مذهبی و سیاسی رنگ‌ها، وجه مشخص لباس در ایران پیشامدرن بوده است. پوشش پیشامدرن هم مبین هویت دینی و ملی بوده است و هم بازنمای تفاوت‌های قومیتی و طبقاتی. در این مطلب نگاهی می‌اندازیم به پوشش زنان ایرانی در دوره اول قاجار(اواخر عهد زندیه تا سلطنت فتحعلی شاه قاجار).
+ پیراهن
در این دوره لباس زنان تا حدی ساده بود و با لباس مردان چندان اختلافی نداشت. عموما زنان پیراهن تنگی در بر می‌کردند که پارچه آن اغلب از نخ و ابریشم بود و برخلاف پیراهن زیرین مردان که یقه آن از پهلوی گردن باز و بسته می‌شد چاک پیراهن زنان از جلو باز می‌شد و در زیر گلو به وسیله ربان یا دگمه‌ای محکم می‌گردید.
+ شلوار
زنان در این زمان مانند مردان شلوار گشاد و بلندی به پا می‌کردند و روی آن دامن گشاد و نسبتا بلندی می‌پوشیدند که طول آن تا وسط ساق پا می‌رسید و به این طریق همیشه مقداری از شلوار و لبه آن پیدا بود. شلوار زنان گشاد و از پارچه‌های راه راه بود که به طور مورب دوخته می‌شد و لبه آن را از پارچه‌ای به رنگ دیگر انتحاب می‌کردند.
+ پوشش سر
در دوره اول سلطنت قاجار پوشش سر زنان ادامه پوشش سر در دوره زندیه بود که عبارت بود از تور نازک همراه کلاهک یا عرقچین مزین به انواع جواهر و این پوشش تا دوره فتحعلی شاه ادامه داشت. تعداد بسیار زیادی از مینیاتورهای این دوره این پوشش سر را می‌نمایانند. زنان این دوره توری یا پارچه نازک و زیبایی را به طور آزاد روی سر انداخته آن را به وسیله رشته‌های مروارید یا نیم تاج و جقه و پیشانی‌بند و پرهای زیبا و غیره مانند زنان هندی بر سر بند می‌کردند و گوشه‌های بلند آن را که از پشت سر آویخته بود رها می‌ساختند و گیسوهای بلند خود را نیز بافته و یا به طور آزاد در پشت سر یا شانه‌ها می‌ریختند و زلف یا طره را روی پیشانی به اشکال گوناگون و قشنگ مرتب می‌کردند.
+ زیورآلات
بستن بازوبند جواهرنشان نیز در این زمان معمول بود و آن را از روی پیراهن در قسمت فوقانی بازو می‌بستند که رشته‌های ابریشمی از زیر آنها آویزان و به هر رشته سکه‌ای از طلا آویخته می‌شد. پوشاک زنان در این دوره بسیار مجلل بود. این طرز لباس پوشیدن زنان در خانه بود و هنگامی که می‌خواستند به کوچه و بازار روند چادر سیاه یا بنفش یا نیلی تند به سر می‌کردند و روی خود را محکم با روبند می‌گرفتند.
+ کفش (ساغری)
در دوره اول زنان از ساغری‌های نوک برگشته به رنگ‌های سبز و قرمز و آبی استفاده می‌کردند. این ساغری‌ها یا کفش‌های پشت باز از چرم‌های رنگی و پاشنه‌دار بود. در بیشتر نقاشی‌های باقی مانده از آن دوره تصاویر زنانی را مشاهده می‌کنیم که کفشی با پاشنه متوسط و نوک برگشته به پا دارند که نیمی از پاشنه پای آنان بیرون از سطح دمپایی و کفش پشت باز است و به نظر می‌آید که این مساله راه رفتن را برای آنها مشکل می‌کرده است.
منبع : وبسایت«چی بپوشم»
