بادبان– لوسین ژرژ خبرنگار لبنانی لوموند که انجام اولین مصاحبه یک روزنامه غربی با امام خمینی(ره) را در کارنامه خود داشت دوم اسفند ۱۴۰۱ در بیروت درگذشت. این گفت‌وگو دوم اردیبهشت ماه ۱۳۵۷ در نجف انجام شده و تیتر و پرسش و پاسخ‌ها عینا از متن مصاحبه کپی و برداشته شده است. گفتنی است این مصاحبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۵۷ در روزنامه لوموند به چاپ رسید. شنیده‌ها حاکی ازآن است که امام موسی صدر در بهار سال ۱۳۵۷ لوسین ژرژ، نماینده روزنامه لوموند در بیروت را به نجف فرستاد تا با انجام اولین مصاحبه بین‌المللی با امام خمینی(ره)، افکار عمومی جهانیان را با انقلاب اسلامی ایران آشنا کند.
لوسین ژرژ خبرنگار نشریه لوموند در مقدمه مصاحبه خود با امام خمینی (ره) می‌نویسد: آیت‌الله خمینی از سال ۱۹۶۳ به حال تبعید در عراق به سر می‌برد. مرگ مشکوک پسر ایشان در عراق و انتشار مقاله توهین آمیزی علیه آیت‌الله خمینی در ۲۹ اکتبر ۱۹۷۷ در روزنامههای دولتی؛ منشاء عصیان و طغیانی شد که پس از آن تاریخ، نیروهای مذهبی را علیه شاه به طور جدی‌تری به حرکت درآورد. هر چند آیت‌الله خمینی که از مخالفان سرسخت رژیم شاهنشاهی است به طور مرتب بیانیه‌ها و اعلامیههایی خطاب به مردم صادر می‌کنند و آنها را به قیام و عصیان فرا می‌خوانند ولی هیچ‌گاه تاکنون با مطبوعات خارجی مصاحبهای به عمل نیاوردهاند.
تیتر لوموند : اولین گفت‌وگوی خارجی با پارسای ۷۶ ساله در محقرترین خانه‌های نجف
… آیت الله خمینی با چهره‌ای لاغر که محاسنی سفید، آن را کشیده‌تر می‌کرد با بیانی متهورانه و لحنی آرام، به مدت دو ساعت با ما سخن گفت. حتی وقتی به این مطلب و تکرار آن می‌پرداخت که ایران باید خود را از شرّ شاه خلاص کند و نیز هنگامی که به مرگ پسرش اشاره می‌کرد نه آثار هیجان در صدایش دیده می‌شد و نه در خطوط چهرهاش حرکتی ملاحظه می‌شد. وضع رفتار و قدرت تسلط و کفّ نفس او خردمندانه بود. آیت‌الله به جای آنکه با فشار بر کلمات، ایمان و اعتقاد خود را به مخاطبش ابلاغ کند با نگاه خود چنین می‌کرد؛ نگاهی که همواره نافذ بود اما هنگامی که مطلب به جای حساس و عمده‌ای می‌رسید تیز و غیرقابل تحمل می‌شد. آیت‌الله، عزمی راسخ و کامل دارد و در صدد قبول هیچ‌گونه مصالحه‌ای نیست. مصمم است که در مبارزه خود علیه شاه تا پایان پیش برود.
…در حال حاضر در ایران و به نام همین پارسای زاهدِ ۷۶ ساله است که قیام‌های متعدد به وقوع می‌پیوندد. اکنون ما در حضور آیت‌الله در اتاقی ۲ در ۳ متر و در خانهای هستیم که در دورترین قسمت نجف واقع است. شهری که از لحاظ وضع جغرافیایی در یکی از بدترین مناطق کویری عراق واقع شده است. در راه نجف و بغداد، بادی سخت برخاست و شن‌ها را به حرکت درآورد. شدت باد به اندازهای بود که خودروی ما را مانند پر کاهی جابه‌جا می‌کرد و بالاخره آن را در یک توده شن بی‌حرکت ساخت. راننده ما این را خشم و غضب خدا می‌دانست و به تلاوت آیاتی از قرآن پرداخت. در اینجا که سرزمین مقدس مسلمانان شیعی است خدای عادل و عدالتخواه و عدالتگستر آنان در همه جا حاضر و ناظر است.
🔥 ممکن است این مطلب نیز برای شما جالب باشد: 👈سال‌مرگ پرویز فنی‌زاده به روایت تاریخ
… در پیچ یکی از کوچههای تنگ نجف که خانههایش برای آن که سپری در مقابل تابش سوزان آفتاب باشد سخت به هم فرو رفته است، مسکن محقر آیت‌الله خمینی قرار دارد. این خانه نظیر مسکن فقیرترین افراد نجف است. در سه اتاق این خانه، حداکثر ۱۲ تن از نزدیکان وی حضور داشتند. آیت‌الله که مردی متین و کم سخن است تا به حال هیچ‌گاه خطاب به مطبوعات بین‌المللی مطلبی بیان نکرده است و بنابراین مصاحبه حاضر با لوموند نخستین مصاحبه ایشان است.
شاه شما را متهم می‌کند که مخالف تمدن و شخصی گذشته‌گرا هستید. جواب شما به این اتهام چیست؟
این خود محمدرضاشاه است که عین مخالفت با تمدن و گذشته‌گراست. ۱۵ سال است که در اعلامیه‌هایم خطاب به مردم ایران با اصرار خواستار رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی مملکتم بوده‌ام اما شاه سیاست‌های امپریالیست‌ها را اجرا می‌کند و کوشش دارد که ایران را در وضع عقب ماندگی و واپس‌گرایی نگاه دارد. رژیم شاه، رژیم دیکتاتوری است که آزادی‌های فردی را پایمال و انتخابات واقعی و مطبوعات و احزاب را از میان برده است. استقلال قضایی و آزادی فرهنگی در این رژیم به هیچ وجه وجود ندارد. شاه قوای سه‌گانه را حذف و یک حزب واحد ایجاد کرده است. از این بدتر پیوستن به این حزب را اجباری کرده است و از متخلفان انتقام می‌گیرد.
شاه شما را مخالف تمدن می‌داند و شما نیز همین اتهام را به شاه نسبت می‌دهید. لطفا موضع خود را درباره سه موضوع اصلاحات ارضی، صنعتی کردن مملکت و زنان بفرمایید.
هدف از اصلاحات ارضی این بود که بازاری برای کشورهای غربی خصوصا آمریکا ایجاد شود اما اصلاحات ارضی که ما دنبالش هستیم کشاورز را از محصول کارش بهره مند می‌سازد و مالکانی را مجازات خواهد کرد که برخلاف قوانین اسلامی عمل کرده‌اند. در خصوص صنعتی کردن مملکت، ما خواستار یک صنعت ملی و مستقل هستیم که همراه با کشاورزی در خدمت مردم قرار گیرد اما سیاست شاه بر اساس صنعت مونتاژ و وابسته به خارج بود؛ سیاستی وابسته به قدرت‌های استعماری که ایران را به صورت یک جامعه مصرفی در آورده است. در رابطه با زنان اما، اسلام هیچ‌وقت مخالف آزادی زنان نبوده است. اسلام با مفهوم زن به عنوان شیء مخالف بوده است. در اسلام، زن مساوی مرد و مثل مرد، آزاد است تا سرنوشت و فعالیت‌های خود را انتخاب کند. این رژیم شاه است که با غرق کردن آنها در امور خلاف اخلاق، می‌کوشد مانع آن شود که زنان آزاد باشند. ما می‌خواهیم زنان را از فسادی که آنان را تهدید می‌کند، آزاد سازیم.
درباره لفظ مارکسیسم اسلامی که رژیم شاه مرتب استعمال می کند، چه فکر می‌کنید؟
این شاه است که اصطلاح مذکور را به کار برده است و اطرافیانش هم از او تبعیت کرده‌اند. این مفهوم، نادرست و حاوی تناقض است و هدف از آن، از اعتبار انداختن و از بین بردن مبارزه مردم مسلمان بر ضد رژیم شاه است. مفهوم اسلامی بر اساس توحید و وحدانیت خدا بنا شده و با ماتریالیسم در تضاد است اما شاه و دستگاه تبلیغاتی‌اش می‌خواهند با به کار بردن واژه مارکسیسم اسلامی، مردم مسلمان را وحشت‌زده بسازد و بذر ابهام را در میان آنها بپراکند تا مخالفت جامعه را نسبت به رژیم از میان ببرد.
آیا آقا مصطفی، فرزند شما به قتل رسیده است؟ اگر چنین نیست چرا مرگ وی، سبب این همه تظاهرات شده است؟
من با قطع به یقین نمی‌توانم بگویم چه اتفاقی افتاده است ولی می‌دانم که او شب قبل از مرگش، صحیح و سالم بود. مطابق گزارش‌هایی که به من رسیده، آن شب اشخاص مشکوکی به خانه او رفته‌اند و او فردای آن شب فوت کرده است. مسلما مردم، خدمتگزاران خود را دوست دارند و من و پسرم را خدمتگزار خود می‌دانند اما مطلب اصلی و اساسی، پسر من نیست. مساله اصلی، عصیان و قیام همه مردم بر ضد ستمگرانی است که به آنها ستم می‌کنند.
برنامه سیاسی شما چیست؟ آیا می‌خواهید که رژیم را سرنگون سازید؟ به جای این رژیم چه نوع رژیمی را برقرار خواهید کرد؟
کمال مطلوب ما ایجاد یک دولت و حکومت اسلامی است. مع ذلک نخستین اشتغال حال حاضر ما، سرنگون کردن این رژیم خودکامه و خودسر است. در مرحله اول باید قدرتی به وجود آوریم که به احتیاجات اساسی مردم پاسخ دهد.
قصودتان از حکومت اسلامی چیست؟ آنچه از این تعبیر خود به خود به ذهن می‌آید، امپراتوری عثمانی و یا عربستان سعودی است؟
تنها مرجع استناد برای ما، حکومت زمان پیامبر اسلام(ص) و دوره حضرت علی(ع) است.
آیا خود شما در نظر دارید که در راس آن قرار بگیرید؟
شخصا نه. نه سن من، نه موقع و مقام من و نه میل و رغبت من، متوجه چنین امری نیست. اگر موقعیتی پیش آید ما در میان کسانی که در جریان مفاهیم و فکر اسلامی مربوط به حکومت هستند، شخص و یا اشخاصی را که مستعد تعهد چنین امری باشند را انتخاب خواهیم کرد.
موقع و موضع شما در قبال آمریکا چیست؟
در طی بیانیه‌ها و اعلامیههای ۱۵ سال اخیر خود، چندین بار موضع خودم را در قبال آمریکا و قدرت‌های بزرگ دیگری که از ثروت‌های ممالک فقیر بهره‌برداری می‌کنند، بیان کردهام. آمریکا عمال خود را در این ممالک تحمیل و بعد، خشونتی را که به مردم تحمیل می‌شود، تأیید می‌کند. آمریکا که منشأ کودتای ۱۳۳۲ و بازگشت و حفظ شاه بر سر قدرت است سیاست خود را تغییر نداده است. تا وقتی که وضع بدین منوال است موضع من در قبال آمریکا همچنان تغییرناپذیر خواهد ماند.
آیا مثل برخی فکر می‌کنید که آمریکا می‌خواهد یک رژیم آزادمنش لیبرال را در ایران مستقر سازد؟
یعنی اعلامیه دولت آمریکا راجع به احترام و رعایت حقوق بشر؟ این مطلب چیزی جز حرف نیست؛ حرف! و من بدان باور ندارم. کافی است که ملاحظه بکنید کارتر رئیس جمهور آمریکا در جریان دیدارش در تهران، پشتیبانی خود را از شاه تجدید کرد و علاوه بر آن در عمل این پشتیبانی مورد تکذیب قرار نگرفت. به هر حال ما هیچ گاه رژیمی با سیما و صورتی لیبرال و آزادمنش و مضمون و محتوایی دیکتاتوری و استبدادی را قبول نخواهیم کرد.
در مقابل اتحاد شوروی که همسایه بزرگ ایران است، موضع شما چیست؟
همان موضعی که در قبال آمریکاست. ابرقدرت‌ها مردم ما را استثمار کردند. من فرقی میان آنها و حتی بین آنها و انگلیس هم نمی‌بینم. هنگامی که ایران واقعاً مستقل شد در آن صورت می‌تواند روابط سالمی با تمامی ممالک عالم برقرار سازد.
آیا فکر می‌کنید که رژیم شاه قادر است آزادمنشی را پیشه کند؟
هرگز! حتی اصول دموکراسی و آزادی در تضاد بنیادی با این رژیم و با وجود خود شاه است؛ لذا هیچ مصالحه ممکنی با وی وجود ندارد. جنایات وی بی‌شمار است. نخستین کار یک رژیم آزاد آن خواهد بود که محاکمه شاه را ترتیب دهد؛ بر اساس این امر که او ثروت‌های مملکت را جمع کرده و آنها را به بانک‌های خارجی منتقل ساخته است. او باید در خصوص جنایاتی که مرتکب شده جواب دهد. آزادسازی واقعی تا هنگامی که شاه بر اریکه قدرت است امکان‌پذیر نخواهد بود.
آیا به نظر شما بازگشت به قانون اساسی ۱۹۰۶ مشروطه یک راه حل معتبر است؟
قوانین اساسی و متمم آن به شرطی که مورد اصلاح قرار گیرد، می‌تواند مبنای دولت و حکومتی باشد که ما توصیه می کنیم. این حکومت در خدمت آرمان اسلامی قرار می‌گیرد.
این قانون اساسی، رژیم سلطنتی را حفظ خواهد کرد و یا حکومت جمهوری را در مد نظر دارید؟
رژیمی که ما برقرار خواهیم کرد به هیچ وجه رژیم سلطنتی نخواهد بود. این مطلب خارج از موضوع است و مطرح نیست.
به سلطنت رسیدن پسر شاه فعلی برای شما قابل قبول خواهد بود؟
ما مخالف پدر شاه بودیم و مخالف شاه فعلی و مخالف همه سلسلهاش هستیم؛ زیرا مردم ایران آنها را نمی‌خواهند.
شما همواره در مقابل درخواست‌های مطبوعات بین‌المللی سکوت کردهاید؛ چرا؟
مطبوعات بین‌المللی بیشتر به دبدبه و کبکبه و طمطراق و تشریفات رسمی توجه دارند: تخت جمشید، تاجگذاری شاه و … یا در حد اعلا توجه‌شان معطوف به قیمت نفت است نه به بدبختی‌های مردم ایران و یا فشاری که تحمل می‌کنند. ظاهراً شاه هر سال صد میلیون دلار برای تبلیغاتش در خارج، پول خرج می‌کند. از این جهت من در طول ۱۵ سال گذشته [مصاحبه نکرده‌ام]. خصوصاً به من گفتهاند روزنامه شما مستقل است و به مسائل واقعی ایران از قبیل شکنجهها، کشتارها و بی‌عدالتی‌ها می‌پردازد. من امیدوارم که این مصاحبه به آشنا ساختن آرمان مردم من کمک کند. حرف‌های خود را خطاب به مردم ایران زدهام و همین کار را ادامه خواهم داد.
آیا سیاست موافق شاه در قبال اسرائیل یکی از دلایل مخالفت شما با رژیم است؟
آری؛ زیرا اسرائیل سرزمین یک قوم مسلمان را اشغال کرده و جنایات بی‌شماری مرتکب شده است. عمل شاه در حفظ روابط سیاسی با اسرائیل و دادن کمک اقتصادی به وی، بر خلاف مصالح و منافع اسلام و مسلمان‌ها است.
آیا آرزومند آن هستید که ایران علیه اسرائیل در جرگه کشورهای عربی وارد شود؟
من همواره خواسته‌ام که مسلمانان سراسر جهان متحد شوند و بر ضد دشمنان‌شان از جمله اسرائیل مبارزه کنند. متأسفانه دعوت‌های مرا رژیم‌های مختلفی که در کشورهای مسلمان بر سر کار آمدهاند، نشنیدند. من امیدوارم که بالاخره این دعوت‌ها شنیده شود.
