باشگاه روزنامهنگاران ایران، در ویژهنامه نوروزی خود، ۱۰ پرسش را با روزنامهنگاران و پیشکسوتان این حرفه در میان گذاشته است و از آنها درباره تجربیات و نگرانیهایشان پرسیده است. از این منطر فریدون صدیقی گزینه مورد وثوق جامعه رسانهای ایران است که این مصاحبه با وی انجام شده است. او در ابتدای این مصاحبه گفت: «اقتضاى سوالها، جوابهای توضیحی و تفسیری است. سعی کردهام چنین نکنم و پاسخهای کوتاه بدهم تا برای خواننده ملال آور نباشد». در ادامه پاسخهای این روزنامهنگار صاحبنام و مدرس دانشگاه به پرسشهای باشگاه روزنامهنگاران ایران را بخوانید.
ارزیابی شما از سال پیش رو چیست؟
همچنان غیره منتظره و غیر قابل پیشبینى و متاسفانه عموما با رنگ و معناى تلخى همراه است. آیا چنین نخواهد بود؟
چه موضوعی شما را نگران میکند و چه موضوعی به شما اطمینان خاطر میدهد؟
متاسفم. موضوعات همواره با آزار و آزردگى همراه است. مثل بحرانها و خرده بحرانهای پیش رو. روزنه امیدوارى در ارتقا و اعتلاى درک و فهم عمومى جامعه است.
امسال آثار کدام روزنامهنگار برای شما جالب توجه بود و آن را دنبال کردید؟
دکتر بهزادی، هوشنگ گلمکانی، آرش خوشخو و البته چندین ستاره جوان و پرتلالو.
میگویند روزنامهنگاری حرفه سختی است و امنیت آن بسیار متزلزل است. به نظر شما آیا این سختیها باعث قویتر شدن روزنامهنگاران میشود؟
تا قریب ده سال پیش بر این باور بودم روزنامهنگاران ما امنیت شغلى ندارند اما حرفهایها امنیت حرفهای دارند یعنی برونرفت از رسانهای به هر دلیل جای نگرانی نبود و به خاطر حرفهای بودن به سرعت به رسانه دیگری میپیوستند اما دریغ آن که سالهاست رسانهای برای جابجایی نمانده است! یعنی اهمیت شغلی و امنیت حرفهای با هم از بین رفته است. نگاه کنید به جمعیت انبوهی از همکاران که کار دگر میکنند. نه، راست این است هیچ روزنامهنگاری که از روزنامهنویسی جامانده، قویتر نشده است. آنان زنان و مردان بلند همتی هستند که به بودن و نه لزوما چگونه بودن احترام میگذراند. یادشان همیشه با ستایش من همراه است و البته تاثری غلیظ.
دو دیدگاه درباره امر روزنامهنگاری وجود دارد. برخی معتقدند روزنامهنگاران باید حقیقت را گزارش کنند و برخی معتقدند خود ماجرا را تفسیر کنند. شما قائل به کدام دیدگاه هستید؟
حقیقت برآمد رازگشایی از واقعیت است و همه روزنامهنگاران حرفهای واقف بر این فرایند هستند و باید باشند.
آیا روزنامهنگار میتواند بیطرف باشد؟
خیر، حتى و اگر و قطعا آنچه را که روایت میکند باید در چارچوب خط مشی رسانهای باشد که در آن کار میکند. با این همه زاویه دید روایت روزنامهنگار حرفهای در هر قالبی در فاصله بین سطور هم قابل رویت است.
این سالها با وجهی از روزنامهنگاری روبرو بودهایم که تابلوی آن مبارزه با فساد است. به نظر شما این نوع روزنامهنگاری، توانست اعتماد عمومی را جلب کند؟
خیر، هر از گاهی خرده روایتی ناچیز از بیپایان تولید فساد و تباهی ره بهجایی نبرده است. چون افشاگریها پیوسته و گسترده و عمیق نیست و چون سالهاست همه رسانهها با تاسفی ژرف مرجعیت خود را از دست دادهاند. برخی افشاگریهای فردی و بیرون از دایره مستقیم رسانهها بیشتر متاثر از کشمکشها و منازعات بلوکهای قدرت است و ربطی به روزنامهها و روزنامهنگاری مسقل ندارد.
راه تشخیص روزنامهنگاران فسادستیر با پروژهبگیران چیست؟
برای اهالی رسانه این پدیده پیدا و پنهان نیست. واکاوی چرایی و چگونگی زیست پروژهبگیران در فضای کنونی شرمآور است.
در جامعه پر از ناامیدی، روزنامهنگاران چگونه میتوانند امیدآفرین باشند؟
تصور مىکنم در شرایط کنونی ناامیدترین قشر جامعه، روزنامهنگاران هستند. بنابراین انتظار امیدآفرینی از سوی آنان واهی است. فراموش نکنیم امید، رویابازی نیست. امید در بستر واقعیت و در تلاش برای تحقق آرزوها قابل تامل است.
معنای زندگیتان را از کجا میگیرید؟
ترکیبی از درک دیروز، فهم امروز و تلاش برای رسیدن به فردا.