به گواهی سازمان جهانی روزنامهها و ناشران اخبار (WAN-IFRA) نخستین روزنامه تاریخ بشر در طلیعه قرن هفدهم میلادی مقارن با سلطنت شاه عباس کبیر به سال ۹۸۴ خورشیدی، در استراسبورگ فرانسه و به زبان آلمانی انتشار یافت. بنابر قول معروف، نخستین روزنامه ایرانی نیز بیش از دویست سال بعد در بهار سال ۱۲۱۶ خورشیدی مقارن با سلطنت محمدشاه قاجار با نام «کاغذ اخبار» به دست روزنامهخوانان ایرانی رسید. طبق آمارِ «سامانه جامع رسانههای کشور» تا آذرماه سال ۹۹ در مجموع ۶۳۶۴ نشریه چاپی مجوز انتشار کسب کردهاند که از این تعداد ۳۲۰ نشریه باید به صورت روزنامه چاپ شوند. البته با احتساب نشریاتی که نسخه چاپی نداشته و صرفا به شکل الکترونیک منتشر میشوند، این تعداد دو برابر میشود.
از اینکه چه تعداد از این نشریات در عمل چاپ و منتشر میشوند آمار دقیقی در دسترس نیست اما تردیدی نیست که روی پیشخوان کیوسکهای روزنامهفروشی در سطح شهر، تعداد نشریاتی که مشاهده میشود بسیار کمتر از آمار یادشده است. انتظار هم نمیرود تمام این نشریات به صورت کاغذی در یک کیوسک روزنامهفروشی یافت شود اما امروز به کمک فناوری شاهد راهاندازی کیوسکهای برخطی هستیم که تعداد قابل ملاحظهای از نشریات منتشر شده ایرانی را در اختیار اهل مطالعه قرار میدهند. بیشتر این نشریات به صورت اینترنتی و رایگان قابل دریافت بوده و باقی نیز با مبلغی کمتر از رقم درجشده روی نسخه کاغذی به راحتی قابل خرید هستند.
🔥 ممکن است این مطلب نیز برای شما جالب باشد: 👈آنچه درباره ایران باستان نمیدانستید
برخی گمان میکردند که با گسترش دسترسی به فضای مجازی و شبکههای اجتماعی، نشریات چاپی کمکم اهمیت خود را از دست میدهند غافل از آنکه اهمیت این نشریات به خصوص روزنامهها با تسهیل دسترسی به آنها از طریق اینترنت دو چندان شده است. دلیلش این است که جایگاه روزنامهها تنها به واسطه رساندن فوری اخبار به دست مردم تعریف نمیشود بلکه محتوای تولیدی آنهاست که ارزش و جایگاه آنها را در چشم مردم و جامعه آشکار میکند. به همین دلیل میبینیم که بخش بزرگی از محتوای منتشره در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی از همین روزنامهها و هفتهها و ماهنامهها رونوشتبرداری شده است.
از آنجا که خواندن یک یا چند جمله یا دیدن تصویر و فیلمی کوتاه در شبکههای اجتماعی بیشتر جنبه تفنن و سرگرمی یافته است و انتظار نمیرود به کمک آنها شاهد اعتلای درخور تفکر انتقادی و صحیح میان آحاد جامعه باشیم، لازم است ترویج فرهنگ مطالعه نشریات همچنان به عنوان ابزار ترقی فرهنگ عمومی در دستور کار نهادهای آموزشی و فرهنگی کشور باشد. عرصه خبررسانی را باید از روزنامهنگاری جدا دانست هرچند مطالعات آکادمیک نشان میدهد که هنوز بخش اعظم اخبار توسط روزنامهها تولید میشود. ترویج فرهنگ روزنامهخوانی در حقیقت کمک بزرگی به توسعه روزنامهنگاری تحقیقی در سطح کشوری و استانی است که فواید و آثار مطلوب آن نیاز به توضیح ندارد.
دسترسی به نشریات چاپی به خصوص روزنامهها در بستر اینترنت بسیار آسان شده است. برخی نشریات دارای وبگاه اختصاصی بوده و همانجا نشریه خود را عموما به صورت رایگان عرضه میکنند. اما بیشتر نشریات به ویژه نشریات شهرستانی فاقد چنین امکانی هستند. خوشبختانه امروز چندین پلتفرم اینترنتی شکل گرفته که کار را برای روزنامهخوانان بسیار آسان کردهاند. از جمله این پلتفرمها میتوان به «کیوسک جار»، «طاقچه»، «مگلند» و «پیشخوان» اشاره کرد که به صورت یکجا تعداد زیادی روزنامه و مجله را در دسترس مردم قرار میدهند.
من به عنوان یک روزنامهخوان حرفهای از مشتریهای ثابت پلتفرم «جار» هستم. تعداد و تنوع روزنامهها در این پلتفرم بسیار زیاد است و روزانه بیش از صدوپنجاه روزنامه کشوری و استانی روی این پلتفرم قرار میگیرد. علاوه بر این تعداد زیادی هفتهنامه، ماهنامه و حتی فصلنامه به صورت رایگان یا غیر رایگان، یکجا روی این پلتفرم یافت میشود. مزیت دیگر «کیوسک جار» این است که خدماتی متناسب برای هر مشتری ارائه میکند و مثلا به فراخور نیاز یک فرد عادی یا یک سازمان دولتی یا تجاری، خدمات حرفهای و گستردهای عرضه میکند. همچنین به غیر از دسترسی اینترنتی، دارای اپلیکیشن اختصاصی برای تلفنهای همراه نیز میباشد که کار را برای من بسیار آسان کرده است. به همین دلیل پیشنهاد من به شما نیز این است که بدون تعلل دست به کارشوید و روی رایانه یا تلفن همراه خود به سراغ کیوسک جار بروید.
پس هموطنان جار بزنید، جار!