بادبان– نعیم نوربخش– به طور کلی گردآوری اطلاعات درباره امور دفاعی و امنیتی یک کشور و تحویلش به کسی که اجازه ندارد به آن دسترسی داشته باشد را عملیات جاسوسی می‌نامند. در اکثر کشورها این عمل، مجازات مرگ را برای فرد خاطی در پی دارد. اما همواره زنان و مردانی نیز هستند که حاضرند برای نیل به اهدافی مانند خدمت به میهن، کسب افتخار یا حتی ثروتمند شدن، خطر این عمل را به جان بخرند.
این جاسوسان به واسطه نفوذ و ترقی در مدارج نظامی و امنیتی یا حرف کشیدن از مقاماتی که در حفظ اسرار قصور می‌کنند، موفقیت‌های کم‌نظیری را رقم زده‌اند. میزان موفقیت در این مأموریت‌ها را می‌توان بر حسب ناکام گذاشتن دشمن در اجرای عملیات‌های خاص، وارد کردن خسارت مالی و جانی به دشمن و گستره تهدیدی که جاسوسان با آن مواجه بوده‌اند، رده‌بندی کرد. در ادامه ۱۰ مورد از مخرب‌ترین عملیات‌های جاسوسی و خبرچینی در طول تاریخ را بخوانید.
🔥 ممکن است این مطلب نیز برای شما جالب باشد: 👈موفق‌ترین جاسوسان تاریخ را بشناسید
آلدریچ اِیمز – دوره جنگ سرد
آلدریچ اِیمز که یک کهنه‌سرباز آمریکایی بود، هنگام کار برای سازمان سیا به استخدام اداره جاسوسی شوروی یعنی کا.گ.ب درآمد. اداره اف.بی.آی آمریکا در سال ۱۹۹۴ او و همسرش را به اتهام جاسوسی برای شوروی سابق دستگیر کرد. پس از بازداشت و صدور کیفرخواست، آلدریچ در بازجویی‌ها اعتراف کرد که هویت تعدادی از مأموران سیا و اف.بی.آی را برای مقامات شوروی فاش کرده است. عملی که موجب شد برخی از آنها توسط حکومت شوروی اعدام شوند.
در طول یک سالی که تعقیب و محاکمه آلدریچ ادامه داشت، آشکار شد که او از سال ۱۹۸۵ مشغول خبرچینی برای شوروی بوده و اطلاعات دقیقی درباره مأموران و جاسوسان سیا و اف.بی.آی و عملیات‌های مخفی علیه مصالح شوروی را در اختیار کا.گ.ب گذاشته است. او این اطلاعات محرمانه را در ازای دریافت مبالغ کلانی وجه نقد تحویل می‌داد. در حقیقت ولخرجی‌های فراوان و زندگی لوکس این خانواده بود که آنها را لو داد. در زمان دستگیری او تقریبا تمام طرح‌های جاسوسی آمریکا علیه اتحاد جماهیر شوروی را ناکام کرده بود. او هنوز هم در حال گذراندن حکم حبس ابد در زندان است اما همسرش به علت همکاری با مقامات قضایی پس از پنج سال آزاد شد.
ویرجینیا هال (بانوی لَنگ) – دوره جنگ جهانی دوم
ویرجینیا هال موفق‌ترین عامل جاسوسی در جنگ جهانی دوم علیه آلمان نازی بود و تنها زنی بود که در بالاترین فهرست افراد تحت تعقیب گشتاپو یا پلیس مخفی نازی‌ها قرار داشت. او شبکه‌های خبرچینی را سازماندهی می‌کرد و سکنه بومی در فرانسه را برای ایجاد خانه‌های امن به استخدام درمی‌آورد. او به فرار زندانی‌های متفقین نیز کمک می‌کرد. همه این کارها را در حالی انجام می‌داد که یک پایش را نیز از دست داده بود و با پای مصنوعی می‌لنگید.
او که نازی‌ها نامش را بانوی لَنگ گذاشته بودند، توسط استاد جاسوسی بریتانیایی، وِرا آتکینز استخدام شده بود تا از جابجایی نیروهای آلمانی خبرچینی کرده و از میان فرانسوی‌ها برای جبهه مقاومت یارگیری کند. او در پوشش یک خبرنگار آمریکایی وارد فرانسه شد و در پوشش ارسال پیام‌های رمزگذاری‌شده برای مطبوعات، اطلاعات وسیعی را در اختیار مافوق‌های خود می‌گذاشت. رکورد بیشترین عملیات‌های فراری دادن زندانیان، عملیات‌های خرابکاری و افشای اطلاعات درباره جابجایی نیروهای آلمانی طی جنگ جهانی دوم در اختیار اوست.
هریِت تابمن – دوره جنگ‌های داخلی آمریکا
هریت تابمن از سال ۱۸۴۹ مشغول فراری دادن برده‌ها از ایالت‌های جنوبیِ آمریکا بود و یازده سال بعد با شروع جنگ داخلی نیز، برای عملیات جاسوسی به استخدام نیروهای اتحادیه درآمد. هرچند او سواد خواندن و نوشتن نداشت، از زکاوت زیادی برخوردار بود. مدیریت عملیات فراری دادن برده‌ها به او آموخته بود که چگونه حساب اطلاعات حجیم و پیچیده را نگه دارد، ملاقات‌های مخفیانه را ترتیب دهد و خطوط مراسلاتی را ساماندهی کند.
او از این مهارت‌ها برای تشکیل یک حلقه جاسوسی، نقشه‌برداری جغرافیایی، تأسیس خطوط مراسلاتی آبی و خاکی و گردآوری اطلاعات از منابع انسانی درباره جابجایی نیرو و تسلیحات در ارتش کنفدراسیون استفاده کرد. او تنها زنی بود که در دوران نبرد داخلی آمریکا، سازماندهی عملیات‌های نظامی را بر عهده داشت و براساس اطلاعاتی که جمع‌آوری کرده بود، نفوذ کشتی‌های ارتش اتحادیه را به داخل خطوط دفاعی کنفدراسیون رهبری کرد. در همین عملیات آزادسازی ۷۰۰ برده را به سرانجام رساند. ۱۰۰ نفر از آنها به نفع ایالات شمالی اسلحه به دست گرفتند.
جورج بلِیک – دوره جنگ جهانی دوم و جنگ سرد
جورج بلیک در جنگ جهانی دوم به استخدام MI6 یا همان سرویس جاسوسی خارجی بریتانیا درآمد. او در طول جنگ کُره، توسط ارتش خلق کُره(شمالی) اسیر شد. در طول اسارت ۳ ساله به کمونیسم علاقه‌مند شد و تصمیم گرفت علیه کشورش جاسوسی کند.
در سال ۱۹۵۳ او مانند یک قهرمان به بریتانیا بازگشت اما در خفا کارش را به عنوان یک جاسوس دوجانبه به نفع کا.گ.ب آغاز کرد. بلیک در مقام اجرای عملیات علیه طرفداران کمونیسم، هویت بیش از ۴۰ جاسوس MI6 را لو داد و عملیات‌های این سازمان در اروپای شرقی را ناکام گذاشت. در سال ۱۹۶۱ یک مأمور پلیس لهستانی که موفق به فرار شده بود، بلیک را شناسایی کرد. او به ۴۲ سال زندان محکوم شد اما در سال ۱۹۶۶ موفق شد به مسکو بگریزد. در روسیه ولادیمیر پوتین به او مدال افتخار دوستی را اهدا کرد.
مأمور شماره ۳۵۵ – دوره استقلال آمریکا
در طول جنگ‌های استقلال آمریکا، حلقه‌های جاسوسی متعددی برای براندازی اشغال بریتانیا راه‌اندازی شد اما تعدادی کمی از آنها از زنان به عنوان جاسوس استفاده می‌کردند. اما حلقه جاسوسی کالپِر یک خبرچین زن را به کار گرفته بود که از آن موقع تاکنون تنها با عنوان مأمور شماره ۳۵۵ از او یاد می‌شود. این شماره کد مخصوصی بود که این حلقه برای مأموران زن به کار می‌برد.
هویت این مأمور زن برای محافظت از او و خانواده‌اش مخفی ماند اما خدمات او برای تحقق هدف استقلال آمریکا در تاریخ ماندگار شد. این زن در چند عملیات ضدجاسوسی شرکت داشت از جمله عملیاتی که به دستگیری جان اندرو، رییس عملیات جاسوسی بریتانیا در نیویورک منتهی شد. عملیات دیگر او، افشای خیانت بِنِدیکت آرنولد بود.
برخی مورخان معتقدند که مأمور شماره ۳۵۵ احتمالا یک مغازه‌دار یا بازرگان بوده که از طریق مشتریان پرحرف بریتانیایی درباره عملیات‌های ارتش این کشور (معروف به کُت‌قرمزها) اطلاعاتی به دست می‌آورده است. او این اطلاعات را در اختیار جورج واشنگتن می‌گذاشت. صرف‌نظر از روش کاری که داشته است، تردیدی وجود ندارد که این جاسوس زن خدمات مهمی به استقلال آمریکا ارائه کرده است.
رُز گرین‌هائو – دوره جنگ داخلی آمریکا
رُز گرین‌هائو که به نفع نیروهای کنفدراسیون جاسوسی می‌کرد، اطلاعاتی حیاتی درباره طرح‌های ارتش اتحادیه به منظور حمله به ماناساس در ویرجینیا کسب کرد. او شبکه جاسوسی خود را در آغاز جنگ داخلی در واشنگتن تأسیس کرد که ارزش آن با افشای نقشه‌های ژنرال ارتش اتحادیه، ارویند مک‌داوِل در سال ۱۸۶۱ به خوبی آشکار شد. گرین‌هائو این اطلاعات را در اختیار ژنرال ارتش کنفدراسیون پیِر جی.تی. بیورِگارد گذاشت و او نیز برای رویارویی با ارتش اتحادیه در نبرد بول‌ران درخواست نیروی کمکی کرد.
نبرد بول‌ران نخستین جنگ بزرگ زمینی در دوران جنگ داخلی آمریکا قلمداد می‌شود و به لطف اطلاعات گرین‌هائو، ایالات جنوبی پیروزی بزرگی به دست آوردند. رییس‌جمهور کنفدراسیون، جفرسون دیویس پس از این نبرد شخصا تقدیرنامه‌ای برای گرین‌هائو ارسال کرد. مقامات فدرال خیلی زود به فعالیت‌های گرین‌هائو پی بردند و او را ابتدا حبس خانگی کردند و سپس به زندان فرستادند. او پس از آزادی نیز به نفع نیروهای جنوب وارد جنگ شد اما هنگام حمل تدارکات ارتش کنفدراسیون به کمک یک کشتی بریتانیایی، در دریا غرق شد.
اولِگ گوردیِوسکی – دوره جنگ سرد
اولِگ گوردیِوسکی را به خاطر کمک به تغییر موازنه قدرت در طول جنگ سرد می‌شناسند. او در طول یازده سالی که به عنوان افسر عالی‌رتبه کا.گ.ب در لندن مشغول به کار بود، به نفع MI6 جاسوسی می‌کرد. در سال ۱۹۶۸ که او جاسوسی تازه‌کار بود، اتحاد جماهیر شوروی به چک‌اسلواکی حمله کرد. به همین علت او تصمیم گرفت از داخل نظام، علیه حکومت کمونیستی مبارزه کند. در سال ۱۹۷۲ گوردیِوسکی بنا به توصیه یک جاسوس چک که به کانادا پناهنده شده بود، به استخدام MI6 درآمد.
در طول ده سال بعد از آن، گوردیِوسکی اطلاعاتی را درباره عملیات‌های کا.گ.ب از جمله تلاش این سازمان برای اثرگذاری بر انتخابات در کشورهای غربی افشا کرد. هر چند هویت او توسط آلدریچ اِیمز برای کا.گ.ب آشکار شد، اما موفق شد با وجود تزریق دارو، در حین بازجویی‌ها مقاومت کند. در نهایت MI6 توانست او را فراری داده و از شوروی خارج کند. او یکی از بلندمرتبه‌ترین مقامات کا.گ.ب است که به جاسوسی برای غرب پرداخته و به همین علت در دادگاه غیابی توسط حکومت شوروی به اعدام محکوم شده است.
فرانسیس وال‌سینگهام – دوره انگلستان تئودوری
به دوره‌ای از تاریخ بریتانیا که سال‌های ۱۴۸۵ میلادی تا ۱۶۰۳ را به خود اختصاص داده است، انگلستان تئودوری گفته می‌شود. این دوره با پادشاهی خانواده تئودور همراه شده و از سلطنت هنری هفتم تا الیزابت اول را در برمی‌گیرد. فرانسیس وال‌سینگهام که یک پروتستان متعصب بود نیز در دوران ملکه الیزابت اول با لقب استاد-جاسوس مشغول به کار شد. او در ابتدا مقام وزارت داخله را در دستگاه ملکه در اختیار داشت اما بعد، وظیفه تأسیس یک شبکه وسیع جاسوسی بر عهده او گذاشته شد. او در این مقام از توطئه بابینگتون در سال ۱۵۸۶ پرده برداشت که به اعدام ماری، ملکه اسکاتلند در سال بعد منتهی شد.
آنتونی بابینگتون با تشویق طرفدارانش نامه‌ای به ملکه ماری نوشته و درباره برکناری ملکه الیزابت در دوران زندانی بودن او در انگلستان طرحی پیشنهاد کرده بود. پاسخ ماری به این نامه به دست وال‌سینگهام افتاد. او از نامه رونوشتی تهیه کرد و مطالبی علیه ملکه به آن افزود. سپس آن را در اختیار ملکه الیزابت گذاشت و او را قانع کرد که تا زمانی که ماری زنده باشد، جان او در خطر خواهد بود. به این ترتیب ملکه الیزابت بر خلاف میلش، حکم اعدام ماری را امضا کرد.
رابرت هانسِن – دوره جنگ سرد
رابرت هانسن، مأمور سابق اف.بی.آی که از سال ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۱ به نفع سازمان جاسوسی روسیه فعالیت می‌کرد، یکی از خسارت‌زاترین جاسوسان دوجانبه در تاریخ آمریکا شناخته می‌شود. فعالیت‌های جاسوسی او شامل انتقال هزاران سند طبقه‌بندی شده به مسکو و افشای هویت منابع انسانی و مأموران پروژه‌های هسته‌ای آمریکا می‌باشد.
یکی از نخستین خدمات او به روسیه، افشای جاسوسی دیمیتری پولیاکُف، ژنرال روس و مأمور سیا بود که به اعدام او منجر شد. او در طول فعالیت جاسوسی خود، بیش از ۱.۴ میلیون دلار وجه نقد و الماس بابت خیانت به کشورش دریافت کرد. اداره اف.بی.آی آمریکا در خصوص ۲۱ مورد فعالیت جاسوسی به نفع شوروی و روسیه علیه او کیفرخواست صادر کرد که در نهایت بابت ۱۵ مورد از آنها به جای اعدام به ۱۵ دوره حبس ابد محکوم شد.
خانواده روزنبرگ – دوره جنگ سرد
جولیوس و اثِل روزنبرگ نخستین شهروندان عادی آمریکایی بودند که در دوران صلح به جرم جاسوسی محکوم و اعدام شدند. اتهام آنها تحویل اطلاعات محرمانه درباره بمب اتمی به اتحاد جماهیر شوروی بود. جولیوس به عنوان مهندس در ارتش آمریکا کار می‌کرد و همسرش اثل نیز به عنوان منشی در همان سازمان مشغول به کار بود. در سال ۱۹۵۰ این دو نفر توسط دیوید گرین‌گلاس برادر جوان‌تر اثل که در یک آزمایشگاه مخفی هسته‌ای در لوس‌آلاموس کار می‌کرد لو رفتند. او اعتراف کرد که اطلاعات محرمانه را در اختیار شوروی می‌گذاشت.
روزنامه لس‌آنجلس تایمز بعدها گزارش داد که این زوج نه تنها تمام تلاش خود را برای ارسال اسناد محرمانه درباره پروژه منهتن به شوروی انجام دادند، بلکه اطلاعات بسیار مهم نظامی را نیز درباره رادارهای سونار به این کشور انتقال دادند که بعدتر از آنها برای ساقط کردن هواپیماهای آمریکایی در جنگ‌های کُره و ویتنام استفاده شد. پس از یک دادگاه جنجالی که توجه دنیا را به خود جلب کرد، در سال ۱۹۵۳ این دو نفر به وسیله صندلی الکتریکی اعدام شدند.
منبع: military.com
