بادبان– بدنام‌ترین مورد از تعقیب و محاکمه جادوگران از سوی مقامات دولتی، اواخر قرن هفدهم میلادی در شهر سِیلم از ایالت ماساچوست آمریکا رخ داد و طی آن ۱۴۱ مرد و زن به اتهام جادوگری دادگاهی شدند. از میان آنان ۱۹ نفرشان به دار آویخته شدند و یک نفر نیز به دلیل فشار سنگ‌هایی که روی بدنش گذاشته بودند جانش را از دست داد. ولی محاکمه کردن جادوگران را نباید موضوعی تاریخی و تمام‌شده تلقی کنیم. واقعیت این است که امروز تعقیب و اعلام جرم علیه جادوگران و برگزاری محاکم دادرسی برای رسیدگی به جرم ارتکاب جادوگری روند افزایشی به خود گرفته است.
اعتقاد به جادوگری در دنیای مدرن
واژه جادوگری در فرهنگ‌های گوناگون جهان ما دارای معانی خوب و بد به صورت توأمان است. در یک تعریف کلی جادوگری فرایندی است که طی آن فرد با استفاده از نیروهای ماوراءالطبیعه و سحرآمیز در امور روزمره و عادی ایجاد تغییر می‌کند. معمولا در جادوگری از قدرت‌های موجود در طبیعت مانند گیاهان دارویی و سمی یا باران و سیل استفاده می‌شود. ظن آن می‌رود که متهمان به جادوگری قادر به انجام کارهای خارق‌العاده‌ای مانند تحت اختیار گرفتن پدیده‌های طبیعی از قیبل طوفان و خشکسالی باشند.
🔥 ممکن است این مطلب نیز برای شما جالب باشد: 👈راهنمای شکار جادوگران
افراد موسوم به جادو-درمانگر ترکیبی از مواد گیاهی و حیوانی را به همراه مهارت‌های فراطبیعی و رازآلود به کار می‌گیرند تا بیماری‌های روحی و جسمی را معالجه کنند. این جادوگر-پزشکان معمولا به ارتکاب جادوگری متهم نمی‌شوند بلکه ناخوشی‌ها یا بیماری‌هایی را درمان می‌کنند که به موجب سحر و جادو پدید آمده‌اند. عنوان «جادوگر-پزشک» عموما خطابی تحقیرآمیز برای طبیبان سنتی است. البته این طبیبان سنتی که شیوه‌های درمانی باستانی را به کار می‌بندند، خود را جادوگر نمی‌دانند. اما بر خلاف طبیبان سنتی، جادوگر-پزشکان از ورد و طلسم در کار خود استفاده می‌کنند. این اوراد متشکل از واژگان و عباراتی هستند که گمان می‌رود دارای قدرت‌های جادویی باشند. خواندن وردی برای خوش‌اقبالی در عشق یا ثروتمند شدن، نمونه‌ای از حوزه کار شاغلان به جادوگری است.
اما دلیل اعتقاد برخی افراد به قدرت جادوگری چیست؟ به طور مثال چنانکه درباره طلسم عشق گفته شد، برخی بر این باورند که این اثر طلسم یا ورد بوده است که موجب شده امروز احساس شادی و رضایت داشته باشند. در مقابل آنهایی که در یافتن عشق خود موفق نبوده‌اند ممکن است تصور کنند کسی آنها را با توسل به حیله‌های جادوگری، نفرین یا طلسم کرده است. مردم همیشه تلاش می‌کنند دلیلی برای ناکامی خودشان یا بخت خوب دیگران بیابند. وقتی کسی واقعا خوش‌شانسی می‌آورد برخی فکر می‌کنند که او حتما باید اورادی جادویی خوانده باشد یا پیمانی با شیطان بسته باشد. اعتقاد به قدرت جادوگری در تمام دنیا گسترده است. یک نظرسنجی در سال ۲۰۰۵ نشان داد که ۱۳ درصد از مردم کانادا و بریتانیا به قدرت جادوگران باور دارند. در ایالات متحده آمریکا این آمار رقم بالاتری را نشان می‌دهد: ۲۱ درصد. البته خیلی‌ها به جادوگری اعتقادی ندارند اما شوربختی خود را به پای بلایای ماوراءالطبیعه می‌گذارند.
تعقیب و مجازات جادوگران در جهان معاصر
هنوز در بسیاری از نقاط جهان دادگاه‌هایی برای محاکمه جادوگران برپا می‌شود. سازمان ملل آمارهایی منتشر کرده که حکایت از افزایش موارد محاکمه جادوگران در جهان دارد. این دادگاه‌ها اغلب به اِعمال خشونت و حتی اجرای مجازات مرگ علیه جادوگران ختم می‌شوند. در صورت ابتلا به بیماری، گاهی اوقات جادوگری عامل آن شناخته می‌شود. این مسأله به طور خاص در مناطقی دیده می‌شود که وضعیت بهداشت یا آموزش عمومی مطلوب نیست. هرچند اعتقاد به جادوگری منحصر به کشورهای در حال توسعه نیست اما اغلب در این کشورهاست که محاکمی برای رسیدگی به جرم جادوگری برپا می‌شود.
طبق آماری که سازمان جهانی بهداشت منتشر کرده است حدود ۲۵ درصد از زنان باردار در زامبیا به ویروس اچ‌آی‌وی یا ایدز مبتلا هستند. در این کشور بسیاری از مردان، زنان و حتی کودکان به انتشار ویروس این بیماری متهم می‌شوند. حتی برخی از متهمان در واقع برجستگان جامعه علمی یا مشاوران دولت هستند. شایعه شده که در این کشور افرادی به اصطلاح شکارچی جادوگران هستند و با چیزهایی مثل چای آلوده به سم، مظنونین به جادوگری را به قتل می‌رسانند. در یکی از شهرهای زامبیا یکی از این شکارچیان به تنهایی در عرض چند ماه ۱۶ نفر را به ظن جادوگری به قتل رسانده است. در پاپوآ گینه نو یعنی نیمه شرقی جزیره گرمسیری گینه نو در اقیانوس آرام ده‌ها نفر به اتهام جادوگری سر به نیست شده‌اند. در ژانویه سال ۲۰۰۹ دختر جوانی به اتهام جادوگری و آلوده کردن مردان به ویروس ایدز، زنده در آتش سوزانده شد. یک ماه بعد از این واقعه یک پدر و پسر نیز به اتهام جادوگری سوزانده شدند.
البته تهمت جادوگری علاوه بر جنبه منفی می‌تواند ابعاد مثبت نیز داشته باشد. شکوفایی صنعت نفت در نیجریه از دهه هفتاد میلادی جرقه خورد و طی آن بسیاری از شهروندان این کشور به ثروت‌های کلانی دست یافتند. برخی از مردم این کشور، پولدار شدن سریع این افراد را نشانی از کاربرد حیله‌های جادویی می‌دانند. از طرفی در سال ۲۰۰۷ در همین کشور تعدادی کودک به اتهام ارتکاب اعمال جادوگری سوزانده یا مسموم شدند و حتی مورد تعرض جنسی قرار گرفتند. سال ۲۰۰۸ شایعاتی در کینشازا پایتخت کنگو پخش شد که یک فوتبالیست موفق را به استفاده از جادو و جنبل متهم می‌کرد. در پی انتشار این شایعات مردم به خیابان‌ها ریختند و در نهایت ۱۳ نفر جان خود را در ناآرامی‌ها از دست دادند. در هند گاهی اوقات زنانی که مالک زمین باشند به جادوگری متهم می‌شوند. در این موارد ممکن است همسایگان اقدام به جمع‌آوری هیزم کرده و او را در آتش بسوزانند. معمولا این زنان که بیوه هستند از ترس، خانه و املاک خود را ترک می‌کنند و همسایگان زمین‌های آنها را اشغال می‌کنند.
عموما زنانی که چهره‌ای متفاوت دارند قربانی محکمه‌های جادوگری می‌شوند. در تانزانیا مردم آلبینو به خاطر پوست رنگ‌پریده و ظاهر متفاوتشان در معرض کشته شدن هستند. از سال ۲۰۰۷ بیشتر از ۵۰ آلبینویی در مراسم‌های جادوگرکشی به قتل رسیده‌اند. جادوگر-پزشکان در تانزانیا معتقدند که دست، پا، پوست و موی آلبینویی‌ها دارای قدرت‌های جادویی خاص است و استفاده از آنها موجب می‌شود مشتریانشان در زندگی، عشق و کسب‌وکار موفق شوند.
در جمهوری بنین مقامات دولتی با سوءاستفاده از ترس عمومی از جادوگری، دلیل ثروت و رفاه بیشتر اقشار خاص نسبت به عموم جامعه را توسل به قدرت‌های جادوگری قلمداد می‌کنند. طبق افسانه‌های محلی نوزادی که موقع به دنیا آمدن از سر و با صورت رو به بالا از بدن مادر خارج نشود، جادوگر شناخته می‌شود. این نوزادان مسبب خشکسالی و شیوع بیماری‌ها معرفی شده و بسیاری از آنها کشته یا رها می‌شوند. رییس‌جمهور پیشین گامبیا «یحیی جامع» معتقد بود که هدف حملات جادوگران واقع شده است. طبق گزارش سازمان عفو بین‌الملل حدود ۱۰۰ نفر در گامبیا به دستور مستقیم او به جرم جادوگری تحت تعقیب و شکنجه قرار گرفتند. مرگ دست‌کم دو نفر از آنها تأیید شده است. همچنین این رییس‌جمهور معتقد بود که می‌تواند در روزهای پنجشنبه ایدز را درمان کند. وی پزشکانی را که ادعای او را رد می‌کردند از کار برکنار می‌کرد.
در سال ۲۰۰۵ در لندن پایتخت انگلستان یک دختر هشت ساله از طرف یکی از اعضای خانواده‌اش به جادوگر بودن متهم شد. اعضای این خانواده دختربچه مزبور را مورد آزار و اذیت قرار دادند و برای بیرون راندن ارواح خبیث از جسم او، فلفل قرمز به چشمانش مالیدند. مقامات رسمی وقتی از موضوع مطلع شدند به سرعت دست به اقدام زدند و حضانت این دختربچه را از خانواده‌اش سلب کردند. سه نفر از اعضای این خانواده نیز مورد پیگرد قانونی قرار گرفتند. در سال ۱۹۹۷ دولت آفریقای جنوبی تصمیم گرفت کاری برای زدودن ترس از جادوگری در این کشور انجام دهد. دولت یک پویش اطلاع‌رسانی درباره دانش پزشکی و ویروس ایدز در مدارس و ادارات راه‌اندازی کرد. همچنین کارکنان پلیس برای نظارت بر کار طبیبان سنتی و رؤسای قبایل اعزام شدند. پلیس به آنها اخطار داد که اگر کسی را به جادوگری متهم کنند و آن شخص به قتل برسد، طبیبان و کدخدایان روستاها محاکمه خواهند شد.
منبع: نشنال جیوگرافیک
ترجمه توسط تیم بادبان
