کار با چوب در تاریخ بشری از جایگاه طولانی و غنی برخوردار بوده است. انسانهای اولیه از آن به همراه سنگ، خاک رس و قطعات حیوانی به عنوان اولین موادی که در دسترس داشتند استفاده کرده و اشیایی برای جنگ و استفاده روزمره میساختند. چوب و هنرهای چوبی امروزه نیز همچنان اهمیت دارد زیرا بسیاری از اشیاء مورد نیاز در زندگی از این ماده محکم و خوشتراش ساخته میشود. روشهای زیادی برای کار با چوب وجود دارد که منبتکاری یکی از مهمترین آنهاست و تاریخچهای کهن در فرهنگهای باستانی همچون مصر و ایران دارد. موزه مصر در قاهره دارای مجسمهای چوبی از یک مرد است که احتمالاً قدمت آن به ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد میرسد و از چوب چنار تهیه و تراشیده شده است. امروزه نیز هنرمندان و منبتکاران مختلف در سراسر دنیا بیوقفه به فعالیت در این زمینه ادامه میدهند. برخی مانند «دامیانو تورینو» چوب را تراشیده و صیقلی میکنند تا ظاهری صاف و پارچه مانند داشته باشد. هنرمندان دیگر فرم پرزدار و خشن را میپسندد. در مجسمهای که «ارال مارتز» از یک جغد اجرا نموده، صورت جغد از پوست پریشان و خشن شاخه پیچ خورده خارج میشود.
اگرچه رویکردهای هنرمندان متفاوت است اما در آثار هنری چوبی مثل تابلو معرق چوب آنها یک ویژگی مشترک وجود دارد و اینکه همه آنها فرم سخت چوب را به چیزی خارقالعاده تبدیل میکنند. «پلکاپتین» برای ایجاد مجسمه خود از چوبهای مالزیایی استفاده کرده و با هنر خود صداها و حرکات و ویژگیهای خاص درونی انسانی را ثبت و ضبط میکند. گویا موجود زنده و حرکات و اصوات او در یک لحظه خاص بیحرکت مانده و به تصویر کشیده شده است. در یکی از آثار او انسانی شبیه به یک راهب در حالت مراقبه نشسته و طنین فرکانس و امواج درونی وی از سرتا پاهای او به زیبایی تمام همچون نوای موسیقی طنین انداز میشود. اگرچه چوب در ظاهر میتواند همانند یک سنگ، حجیم و سخت به نظر برسد اما «جوزپه رومریو» در قطعات دستساز خود با هنرمندی تمام چوب را به عنصری بسیار سبک، طبیعی و باشکوه تبدیل مینماید.
«دامیانو تورینو» از طریق مجسمههای خود، زیبایی فرم بدن انسان را به تصویر میکشد. در یکی از آثارش با هنرمندی و قدرت تمام، منحنیهای بدن یک بالرین را به نمایش درمیآورد. «ارلمارتز» اشکال انتزاعی موجود در چوب را با اشکالی که در طبیعت و هستی موجود هستند ترکیب میکند. وی میگوید: «به ذهنم خطور کرد که طبیعت و حیوان میتوانند در مجسمه سازی یکی شوند پیچ و تابها و بافت و نقوش چوب با انحناهای ظریف حیوانات مطابقت دارد.»
«دنگ داوهانگ» از ابزارهای قدیمی استفاده میکند تا زندگی را در تودههای چوب به جریان و نفس کشیدن بیندازد. یک چاقوی کنده کاری و خط کش همه لوازم و ابزاری است که این هنرمند مسن و پر سابقه برای ایجاد پرترههای صاف و واقعی از میان بافت خشن پوست درخت نیاز دارد. «آرون دمتز» در کار خود با زیبایی و پریشانی بازی میکند. وی در یکی از آثارش شکل صاف و تقریباً مانکن مانند انسان را با ترک خوردگی و تراشههای چوب در هم میآمیزد و نمادی از چگونگی اختلاف و تقابل انسان و طبیعت را به تصویر میکشد. «یوشیتوشی کانماکی» به کمک چوب، مجسمه و فرمهای سوررئالیستی خلق میکند. اشکال مختلف به صورت ۳۶۰ درجه ایجاد میشوند تا تمامی احساسات بیشماری که انسان تجربه میکند را به خوبی نشان دهد. برخی از این احساسات به خوبی و در سطح قابل نمایش است و برخی دیگر در عمق هستند و به ظهور نمیرسند. «گری ویز» صنعتگری است که با کمک چوبهای گردو و بلوط شکلها و فرمهای بسیار ظریف و زیبا از طبیعت را خلق میکند. درختان ظریف و پرکار همراه با قابهای دایرهای از مشخصات آثار این هنرمند منبتکار است. «جلز نیومن» از طریق قاشقهای چوبی تزئینی به طبیعت ابراز علاقه میکند. او که با تبر، چاقو و اسکنه کار میکند نقوش گیاهی و جانوری را در امتداد هر دسته حکاکی مینماید. در ساخت این وسایل تلاش شده تا مفهوم زیبایی با کارکرد با هم تلفیق شوند.
«نیو اورلندی» از مجسمهسازان و منبتکاران خودآموز بیشتر به دلیل مجموعه کتابهایی که آنها را از چوب تراشیده شده است شهرت دارد. در آثار وی دستهایی از صفحات کتاب بیرون میآیند و هنگامی که از محدوده گسترش خارج میگردند به سمت یکدیگر دراز میشوند.
«راندال روزنتال» هنرمندی است که کارهایش به سبک هایپررئالیسم بسیار نزدیک است و لذا تشخیص واقعی بودن آثار وی بسیار سخت است. او یک تکه چوب را به مجسمهای فوق واقعی از اشیاء روزمره مثل روزنامه و غیره تبدیل میکند. روزنتال بعد از تراش دقیق قطعات چوبی، آنها را به دقت زیاد و مثل فرم اصلی رنگ آمیزی میکند تا توهم بیشتری از واقعیت را ایجاد کند. «خاویر پوئنته ویلاردل» فرمهای انتزاعی تولید میکند که باعث میشود چوب مانند روبانی نازک، ظریف و مواج به نظر برسد آنقدر ظریف که شاید باد نیز آن را از بین ببرد. «دونگ یانگ» یک سنت منبتکاری چینی است که از زمان سلسله تانگ یعنی آغاز قرن هفتم میلادی وجود دارد. خلاقیتهای ظریف و دقیق که منبتکاری سفید نیز نامیده میشوند و شامل چندین لایه از نقوش و سنن قدیمی چین هستند که با هم ترکیب شده و نوعی تزئین دیواری را تشکیل میدهند.
«ژنگ چونهویی» به تراش و ساخت احجام بزرگ شهرت دارد که گاهی برای اجرا تا چندین سال نیازمند زمان است. در یکی از آثارش با هنر منبت از یک درخت، روستایی کامل و یکپارچه با تمام جزئیات را خلق نمود به طوری که رکوردهای جهانی گینس آن را طولانیترین مجسمه چوبی یکدست در جهان اعلام کرد.
منبع : هیماد