اعتقاد به دیو و پری و ارواح خبیثه از دیرزمان در بین ملل عالم وجود داشته است. در جهان هستی غیر از موجودات و پدیده‌های محسوس و ملموس، موجودات غیرمحسوسی نیز وجود دارند که شناخت کامل آنها برای انسان میسر نیست و وجود آنها به واسطه آیات الهی اثبات شده است. یکی از با ارزش‌ترین موجودات غیرمحسوس که قرآن کریم از آن به عنوان یکی از ثقلیان روی زمین یاد کرده «جن» است. اعراب جاهلیت هم که وسعت بیابان‌های شنزار آنها را به وحشت می‌انداخت و وهم و خیال ایشان را برمی‌انگیخت، معتقد بودند جن‌ها صاحبان این صحاری هستند و از این رو هروقت به وادی سهمناکی وارد می‌گشتند و در بیابان‌های وحشت‌زا به هنگام عبور، موقتاً اقامت می‌کردند و می‌گفتند: «اعوذ بسیّد هذا الوادی من سفهاء قومه؛ پناه می‌برم به آقا و صاحب این وادی از سفیهان قومش». اما قرآن بر تمام توهمات و تخیلات مردم و اعتقادات آنها به مخلوقات غیرمرئی عالم خلقت خط بطلان کشیده و ضمن تأیید وجود جن، آنها را مخلوقاتی متفکر، باهوش، مکلف و ساکنان آسمان معرفی کرده است.
برای در امان ماندن از جن‌ها چه باید کرد؟
ظرفیت‌ها و عکس‌العمل‌های انسان‌ها در ارتباط با موجودات ناشناخته بسیار متفاوت و غیرقابل پیش‌بینی است. بنا بر اعتقاداتی که سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده همواره جن‌ها موجوداتی آزاردهنده و موجب شر و فساد تلقی شده‌اند و هرگاه بیماری لاعلاجی پیش آمده و یا اتفاق غیرقابل توجیهی روی داده به جن و شیطان نسبت داده شده است. موارد زیادی از بیماران روان پریش دیده شده‌اند که بیماری خود را ناشی از دیدن این موجودات می‌دانند و از سوی اطرافیان جن‌زده لقب گرفته‌اند. مسلم است که وحشت، ترس و اضطراب بیش از حد، موجب بسیاری از اختلالات روحی و روانی خواهد شد. به راستی کدام انسان است که در برخورد با این موجودات بیم در دلش راه نیابد. ولی آیا می‌توان همه این بیماری‌ها را منسوب به جن و شیاطین دانست؟ به طور حتم شما هم عارضه «آل زدگی» را به کرات از سالخوردگان شنیده‌اید، عارضه‌ای که مردم در ایام قدیم و امروزه در برخی از روستاها و مناطق دورافتاده آن را باور داشته و معتقدند که این موجود جان زن زائو و طفلش را به خطر می‌اندازد. (چنان که چند سیخ پیاز پوست کنده را در بالای سرزائو می‌گذاشتند تا آل و جن از بوی بد پیاز فرار کرده و به زائو نزدیک نشوند) در حالی که امروزه از طریق علمی ثابت شده عامل بسیاری از بیماری‌ها، میکروب و موجودات میکروسکوپی بوده و وجود میکروب و نفوذ آن در بدن ضعیف زائو و طفلش موجب بیماری می‌شده و خاصیت میکروب زدایی پیاز عامل سلامت و محافظت بوده و نه بوی بد آن. و یا عوام بیماری بسیاری از کسانی که به بیماری صرع گرفتارند را به جن ها نسبت می‌دهند. حال این ها تا چه حد واقعیت دارد؟
سوالی است که می‌توان با استناد بر این آیه آن را پاسخ گفت: «آنان که ربا می‌خورند در قیامت چون کسانی از قبر برمی‌خیزند که به افسون شیطان دیوانه شده‌اند» (سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷). بنابراین بسیاری از اعمال نادرست که جنبه شیطانی دارند و در واقع در اثر نفوذ شیطان در روح انسان اعمال می‌شوند موجب اختلالات روحی و روانی گشته و در واقع یک جنون شیطانی را در فرد ایجاد می‌کنند.علامه طباطبایی می‌گوید: «تشبیهی که در این آیه شده که رباخوار را به کسی تشبیه کرده که از طریق تماس با شیطان دیوانه شده، خالی از این معنا نیست که چنین چیزی (یعنی دیوانه شدن) امری است ممکن، چون هر چند آیه شریفه دلالت ندارد که همه دیوانگان در اثر «مس شیطان» دیوانه شده‌اند ولی این قدر دلالت دارد که بعضی از جنون‌ها در اثر مس شیطان رخ می‌دهد» (سوره بقره، آیه ۲۷۵). شاید بهترین راه برای در امان ماندن از آزار جنیان، بالا بردن دانش و آگاهی نسبت به آنهاست چرا که جنیان نیز مانند انسان، خوب و بد دارند و از آنجایی که در میان انسان‌ها زندگی می‌کنند و تعدادشان نیز بسیار زیادتر از انسان‌ها است دیدار با آنها برای هیچکس غیرممکن نیست ولی چه بسا بسیاری از اختلالات روحی و روانی که به جسم هم آسیب جدی وارد می‌سازند، ناشی از دیدار با یک جن خوب و نیکوکار بوده و تنها ترس از دیدار با این موجود، فرد را دچار عارضه ساخته و هیچ قصد و عمدی از سوی جنیان در کار نبوده است.
عقاید خرافی درباره جن
امروزه اکثر مردم بر اثر ناآگاهی، معتقدند که جن موجودی است شرور که در زندگی بشر دخالت کرده و برای او ایجاد مصیبت می‌کند؛ بنابراین او را موجودی مزاحم می‌دانند که باید دائم از او برحذر بود. دلیل این همه خرافات این است که مردم به جای اینکه به سراغ قرآن بروند جن را از طریق شیادان و کلاهبرداران و دعانویس‌ها و فالگیرها شناخته‌اند. از خرافات عادی در مورد جن این است که مردم عادی معتقدند نباید شب‌ها آب گرم روی زمین ریخت زیرا به گمان آنها روی جن می‌ریزد. بعضی از دعانویس‌ها ادعا می‌کنند می‌توان جن را در شیشه زندانی کرد. همین خرافات باعث شده که بعضی به طور کل منکر وجود جن شوند. متأسفانه هم گروه خرافاتی و هم کسانی که منکر وجود جن هستند، آشنایی درستی با اسلام و قرآن ندارند و در نتیجه اصلاً شناختی نسبت به جن ندارند. در حالی که قرآن، جن را موجودی واقعی معرفی نموده و همان گونه که افکار خرافی زمان جاهلی را نفی می‌کند، آیاتش دلالت بر این دارد که عقاید خرافی امروزی نیز صحیح نیستند.
منبع: وبسایت راسخون و نشریه موعود شماره ۱۲۳،۱۲۴
